Feliks Jasieński staje na balkonie swego mieszkania w japońskich hełmie na głowie, ubrany w kobiece kimono i głosi: „wyrąbałem wam okno na nowe, olbrzymie horyzonty […] żeby was nauczyć myśleć o Polsce, na wzór artystów, którzy przez dwa tysiące lat po japońsku o Japonii myśleli”. Wydaje się to przesadą, ale po latach staje się faktem. Japoński impuls zmienił bieg polskiej sztuki. Stało się tak dlatego, że pojawił się w momencie szczególnym. W rozbiorowej sytuacji kraju głównym zadaniem sztuki stało się utrzymanie narodowej tożsamości i kultywowanie narodowej tradycji. Tym samym japońskie szaleństwo było nie tylko wynikiem powszechnej w Europie mody, ale spełniało też funkcję służebną w stosunku do sprawy najważniejszej – zagrożonego istnienia narodu. Japonia ujrzana została przez Jasieńskiego jako „kraj rycerzy-estetów”. Jego kolekcja sztuki japońskiej i zbiór japonizującej sztuki francuskiej stały się impulsem powstania wielkich dzieł młodopolskiego symbolizmu, dzieł nie przypadkowych lub drugorzędnych, lecz najważniejszych, takich jak Dziwny ogród Józefa Mehoffera, Ziemia Ferdynanda Ruszczyca, Polonia Stanisława Wyspiańskiego. Z kolei zbiór ten stał się galeryjnym modułem sztuki polskiej, na którym wychowały się kolejne pokolenia artystów. Taka skala oddziaływania sztuki Japonii na sztukę rodzimą nie zaistniała w żadnym z europejskich krajów – jedynie w Polsce. Na przełomie XIX i XX wieku doszło również do spotkania dwóch wizji kultury, polskiej i japońskiej, które swój zasadniczy kształt osiągnęły w dobie średniowiecza. Ujawniło się podobieństwo postaw w stosunku do natury mistrzów japońskich i polskich oraz symboliczne jej traktowanie jako rzeczywistości duchowej. Ten ton brzmi nadal w obrazach wielu artystów współczesnych: Teresy Pągowskiej, Jerzego Stajudy, Grzegorza Morycińskiego, Tomasza Tatarczyka.

Ferdynand Ruszczyc, Ziemia, 1898, olej na płótnie, 172 × 219 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie

Józef Mehoffer, Dziwny ogród, 1902–1903, olej na płótnie, 217 × 208 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie

Stanisław Wyspiański, Polonia, Projekt witraża do Katedry we Lwowie, 1894, pastel na papierze, 320 × 193 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie